آب و آزمايشگاه تشخیص طبی (قسمت اول)

آب و آزمايشگاه تشخیص طبی

اغلب ما كيفيت آب را در زندگي روزمره و در كار خود بديهي مي دانيم. اما خيلي از ما اهميت آب مصرفي در آزمايشگاه و درجات خلوص آن نسبت به نياز خود را در نظر نگرفته و بدون توجه به نياز خود اقدام به تهيه آب مي كنيم. عدم توجه به كيفيت آب در آزمايشگاه­ مي تواند به نتايج آزمايشگاهي، معرف ها يا تجهيزات آسيب رساند و در نتيجه در روند معالجه و تشخيص بيماري تاثير گذاشته و آزمايشگاه را دچار اشكال خواهد كرد و هزينه هاي جاري را نيز افزايش خواهد داد. با توجه به موارد اشاره شده الزام آشنايي متخصصين و شاغلين آزمايشگاهي به اين ماده مصرفي پركاربرد بيش از پيش نمايان مي شود.

در سلسله مقالاتي كه در حال حاضر اولين قسمت آن را مطالعه مي فرماييد؛ سعي خواهد شد تا اطلاعات جامعي جهت آشنايي هر چه بيشتر با آب و مواد مرتبط به آن ارائه گردد.

چگونه آلاينده ها را در آب اندازه گيري كنيم ؟

مقاومت: زمانيكه نوبت به خلوص آب مي رسد مي بايست با اين دو مفهوم اندازه گيري كيفيت آب آشنا بود. مقاومت تمايل آب بدون يون براي مقاومت در برابر رسانش الكتريسيته است. واحد اندازه گيري آن مگا اهم(MΩ/cm)  بوده و با دما تغيير مي كند. بيشترين مقاومت تعريف شده براي آب خالص و بدون يون  18.2 MΩ/cmدر ˚c25 است كه هرچه محتو اي يون بيشتر باشد مقاومت كمتر شده و هرچه ميزان يون ها كمتر، مقاومت آب بيشتر مي شود. در سيستم هاي آب بسيار خالص مقاومت توسط سيستم هاي آنلاين  اندازه گيري مي شود.

هدايت الكتريكي: يكي از پارامترهاي اندازه گيري مي باشد كه رسانايي آب براساس ميزان يون هاي موجود در آن را نمايش ميدهد. واحد اندازه گيري آن ميكروزيمنس بر سانتي متر   µs/cmمي باشد. عدد نمايش داده شده توسط دستگاه هدايت سنج عكس مقاومت عمل مي كند، بدين صورت كه هرچه ميزان يون در آب بيشتر باشد رسانايي آب بيشتر شده و هرچه ميزان يون كمتر باشد عدد هدايت الكتريكي كمتر خواهد شد. جهت بالا بردن دقت اندازه گيري بهتر است در سيستم هاي خالص سازي از دستگاههاي آنلاين استفاده گردد. هدايت الكتريكي نيز بر اساس دما متغيير است و اعداد ارائه شده بر اساس استاندارد دماي محيط 25˚C  مي باشد. حداكثر خلوص آب0.055 µs/cm   در دماي  25˚C مي باشد.

 

R(Ressistivity)=1/EC

فرمول فوق تبدیل هدایت الکتریکی به مقاومت می باشد که واحد آن   MΩ/cm است. به عنوان مثال آبی که هدایت الکتریکی آن                  عدد 0.1 µs/cm  است مقاومت آن MΩ/cm 10  می باشدR(10 MΩ/cm) = 1/0.1   

بايد توجه داشته باشيم كه سنجش آلودگي يوني به تنهايي نشان دهند آب خالص نيست. تعدادي از آلاينده ها نيز مي بايست در نظر گرفته شوند مانند آلودگي هاي ميكروبي و ارگانيك. كل كربن آلي Total Organic Carbon=TOCجهت اندازه گيري آالاينده هاي ارگانيكي است كه در آب يافت مي شود. واحد اندازه گيري آن ppm يا ppb مي باشد. ميزان TOC اگرهمراه با EC هدايت الكتريكي و پارامترهاي ميكروبي اندازه گيري شود يك شاخص كيفي فوق العاده محسوب مي شود TOC آب بسيار خالص (Ultra Pure Water )كه از ستون هاي مخصوص عبور كرده اند مي تواند در رنج 5-1 ppb باشد كه چنين رنج پاييني از TOC مي تواند براي برخي تجهيزات مانند HPLC بسيار مهم باشد.كروماتوگرافي مايع با عملكرد بالا HPLC  يك كروماتوگرافي است كه جهت جداسازي مخلوطي از تركيبات بكار مي رود. در مواردي كه نياز به TOC با رنج كمتر از 50 ppb نياز است توصيه مي شود از تجهيزات آنلاين استفاده شود. با تصفيه بيشتر آب آشاميدني براي رسيدن به خلوص بيشتر جهت مصارف علمي و آزمايشگاهي متعاقبا مواد ضد عفوني كننده آب مانند كلر حذف مي شوند و سيستم هاي توليد و توزيع آب مستعد رشد بيوفيلم ها و تشكيل كلوني هاي ميكروبي مي شوند. در صورتي كه كيفيت كنترل نشود مي تواند به سرعت آلوده به انواع باكتري هاي گرم منفي، قارچ ها، جلبك ها، آندوتكسين ها و … شده و كيفيت آب را كاهش داده و بازدهي عملكرد فيلتراسيون را نيز كاهش مي دهد. متدهاي شمارش پليت و آزمون اندوتوكسين از شاخص هاي كنترل آلودگي ميكروبي آب بوده و با توجه به طبقه بندي كيفيت آب و نياز مصرف آن استانداردهاي لازم براي آن ارائه شده است كه جداول آن متعاقبا ارائه مي گردد.

كنترل آالاينده هاي ميكروبي، ارگانيك و يوني از اندازه گيري هدايت الكتريكي / مقاومت ,TOC و ميكروبي /اندوتوكسين اطمينان قابل توجهي از كيفيت آب فراهم مي كند و در شرايط خاص ممكن است جزئيات بیشتری مد نظر باشدکه نیازمند آنالیزهای دقیق تری می باشد.